Persbericht

De school van morgen is van hout

Woensdag 30 september 2020

De school van morgen is van hout

Een schoolvoorbeeld voor houtbouw in Nederland. Dat is de eerste houten school van Utrecht. Naar een ontwerp van Studio Beuving samen met Sineth Architecture bouwt Van Dillen Bouwgroep in Leidsche Rijn dit bijzondere gebouw, dat voor minstens 85 procent uit hout bestaat. Modern, functioneel en zeer duurzaam.

De houten school is een uitbreiding van het pand waarin twee groeiende basisscholen (de Boomgaard en de Achtbaan) en kinderopvang Saartje zijn gevestigd. De uitbreiding levert tien extra klaslokalen en twee speellokalen op, en geeft de twee scholen elk een eigen herkenbare entree.

Hout heeft de toekomst

Studio Beuving, Sineth Architecture en Van Dillen Bouwgroep weten het zeker: hout heeft de toekomst. De drie partners vervullen dan ook een voortrekkersrol bij de houtbouw in Nederland. Zij gaan voor hout. Architect Berry Beuving: ‘Houtbouw is duurzaam en biedt tal van andere pluspunten, zeker voor scholen. Denk aan een aangenaam binnenklimaat en een warme uitstraling.’

Met de school van hout in Utrecht brengen de architecten en bouwer hun visie in de praktijk. En de lat ligt hoog: met deze houten school willen ze letterlijk een schoolvoorbeeld creëren voor circulaire houtbouw in Nederland.

Schoolexamen

Door hun visie toe te passen op een schoolgebouw, doen de drie partners meteen examen. Naast duurzaamheid is in het ontwerp veel aandacht voor multifunctionaliteit, verschillende gebruikersgroepen en de functie van de school in de omgeving.

Architect Geert van Hoof van Sineth: ‘Vanwege hun maatschappelijke rol zijn scholen sowieso dé plek waar je systeemplafonds en glasvliesbehang graag inruilt voor een mooier en duurzamer alternatief. Hout biedt dat alternatief.’

De beide architecten en Van Dillen Bouwgroep zijn dan ook blij met de opdracht gevende schoolbesturen, die meteen enthousiast werden van het vooruitzicht om samen een moderne en dynamische school van hout school te realiseren.

Afgestemd op hergebruik
Ook al heeft hout de toekomst, het kan nog niet in alle vereisten voorzien. De ramen van liefst vijf meter breed, de kunststof dakbedekking en de bedrading voor de verlichting zullen bij de houten school niet van hout zijn. Ook wordt er beton verwerkt in de vloeren en fundering.

Toch wordt het echt een houten school. ‘Maar liefst 85 procent van alle gebruikte bouwmaterialen is van hout’, vertelt Jaap de Windt van Van Dillen Bouwgroep. ‘En misschien nog wel belangrijker is dat alle materialen volledig zijn afgestemd op hergebruik.’

Voor de realisatie gebruikt het bedrijf onder meer houten modules uit de eigen Prefab Fabriek. De Windt: ‘Daarbij zorgen we ervoor dat het materiaal zoveel mogelijk in het zicht blijft. We bouwen met recht een school van hout.’

Zo wordt de eerste houten school van Utrecht een warme, functionele en uitnodigende school, waarin kinderen, meesters en juffen zich snel thuis voelen. De oplevering voor de uitbreiding staat gepland voor medio december 2020. De renovatie van het bestaande gebouw wordt in september 2021 opgeleverd.

< verdieping sector & houtbouw >

Kantelpunt voor houtbouw

Hout heeft de toekomst, ook in de bouw
De druk op de bouwsector neemt toe. Klimaatdoelstellingen en het stikstofbeleid zorgen voor een zoektocht naar duurzamere bouwmethoden en alternatieve materialen.

Hout biedt hiervoor tal van mogelijkheden. Terwijl de bouw hout meer en meer omarmt, geven koplopers als Studio Beuving, Sineth Architecture en Van Dillen Bouwgroep het goede voorbeeld.

Nieuwe oplossingen
Nu is houtbouw zeker niet nieuw. Wel nieuw zijn de technische ontwikkelingen die ervoor zorgen dat houten constructies sterk genoeg zijn om constructies van beton of staal te vervangen. Onder meer het kruislings verlijmen speelt hierin een belangrijke rol.

Dan de voordelen van houtbouw. Het materiaal heeft een hogere isolatiewaarde dan staal en beton, en het is eenvoudig te verwerken. Met computergestuurde precisie kunnen houten constructies exact op maat worden gezaagd en gemonteerd.

Bij verantwoord bosbeheer is het bovendien een onuitputtelijke grondstof voor de bouw. Een grondstof die zorgt voor natuurlijke Co2-opslag én die gedurende de totale gebruikscyclus volledig Co2-neutraal is.

Veel voordelen, geen concessies
In tegenstelling tot wat er in het algemeen wordt gedacht, is houtbouw zeer brandveilig, mits het hout goed wordt verwerkt. Houtbouw hoeft ook niet duurder te zijn dan traditionele bouw.

Kijk naar de houten school in Utrecht: deze wordt geheel binnen budget gerealiseerd, ook dankzij de soepele samenwerking tussen architect en aannemer.

Het programma van eisen bood geen optie voor houtbouw, maar de opdrachtgever heeft geen enkele concessie hoeven doen. De nieuwbouw voldoet aan exacte dezelfde eisen (o.a. Frisse Scholen klasse B) als een vergelijkbare nieuwbouw in traditionele materialen.

Voortrekkers omarmen hout
Niet verwonderlijk dus dat er wereldwijd steeds vaker wordt gebouwd met hout. Huizen, kantoren, hotels en zelfs woontorens worden volledig uit hout opgetrokken.

Hoog tijd dat bouwend Nederland houtbouw meer omarmt, zo bepleiten de drie voortrekkers.

Architect Berry Beuving: ‘Met deze houten school laten we zien wat de voordelen van houtbouw zijn. Hier zijn we heel ambitieus in. We geloven in hout en we gaan voor hout. En we hebben er veel vertrouwen in dat de houten school de houtbouw stevig op de kaart zet.’

< achtergrond architecten >

De architecten van Studio Beuving en Sineth

Ontwerpen voor gebruikers én voor de toekomst
De eerste houten school van Utrecht is een ontwerp en idee van Berry Beuving van Studio Beuving en Geert van Hoof van Sineth Architecture.

Beuving: ‘Wij ontwerpen tijdloze gebouwen die gebruikers centraal stellen. De houten school is voor de kinderen en de leraren. Daarom hebben we overzichtelijke plattegronden ontworpen, met ideale oost en west georiënteerde klaslokalen en leerpleinen als startpunt.’

‘Leerlingen beginnen hun schooltijd in de houten nieuwbouw, en ‘reizen’ vervolgens door de school, steeds in clusters van drie groepen per leerjaar. Stap voor stap groeien ze samen toe naar het apart gelegen eigen domein van groep 8, waar ze hun basisschooltijd samen afsluiten.’

Van Hoof: ‘Deze opzet zal zorgen voor een duidelijke sociale structuur en groei door de school. Groepen uit dezelfde leergang blijven tijdens de gehele schoolperiode bij elkaar, terwijl ze in de centrale ruimtes ook de leerlingen uit de andere leergangen ontmoeten.’

Vertrouwen
Vanaf het moment dat Beuving en Van Hoof hun ideeën presenteerden, was er een klik met de schoolbesturen. Dit resulteerde in een fijne en goede samenwerking. ‘Dat is belangrijk, want daardoor voel je vertrouwen en kun je het concept goed vertalen naar een krachtig eindontwerp.’

Een voorbeeld hiervan zijn de gevels. In het ontwerp hiervan is de nadruk gelegd op de klaslokalen. De enorme ramen van de klaslokalen zijn de enige ramen die nadrukkelijk zichtbaar zijn.

Van Hoof: ‘Met slimme spuiventilatie worden de grote ramen niet onderverdeeld en blijft de volledige opening van glas. Hiermee krijgen de lokalen extra veel daglicht binnen, zeker in vergelijking met de gemiddelde school.’

Modulair systeem
Dankzij de goede samenwerking tussen Studio Beuving en bouwbedrijf Van Dillen is bovendien een uitgekiend bouwsysteem ontstaan, op basis van houten modules.

Beuving: ‘Hierdoor kunnen we deze bouwmethode ook goed toepassen bij de bouw van andere scholen of soortgelijke gebouwen. Zie het als een standaard en flexibel bouwsysteem voor scholen of het uitbreiden van schoolgebouwen.’

Hechte samenwerking
De hechte samenwerking tussen de architecten in samenwerking met constructeur Jaap van Heijster van adviesbureau Brekelmans is ontzettend belangrijk geweest. Samen hebben zij een krachtig concept en een sterke visie vertaald naar een intelligent en volledig houten eindontwerp.

Beuving: ‘Wanneer je kiest voor circulair bouwen, dan zijn hechte samenwerking en groot onderling vertrouwen onmisbaar. Alleen dan kun je de hele keten laten aansluiten bij de ambitie om duurzaam te bouwen.’

< profiel Van Dillen Bouw>

Van Dillen: familiebedrijf voorspelt houten toekomst

Culemborgs bouwbedrijf zet in op circulair bouwen met hout
De houten modules die worden toegepast voor deze houten school in Utrecht komen van de PrefabFabriek Culemborg BV, een van de bedrijven van de Van Dillen Bouwgroep uit Culemborg.

Deze fabriek is gespecialiseerd in het zogeheten ‘voorbereidend bouwen’ in hout. In de fabriek worden met name kant en klare woningen, gevels en daken geproduceerd, voor nieuwbouw, renovatie en verduurzamingsprojecten.

Kant en klaar
‘Het hout voor de school wordt uit Scandinavië geïmporteerd en in de fabriek verwerkt tot kant en klare bouwmodules’, vertelt Jaap de Windt van Van Dillen Bouwgroep.

‘Hierbij speelt onze Timmerfabriek een belangrijke rol. De kozijnen worden bijvoorbeeld in de fabriek ingebouwd. Omdat we de kozijnen zelf produceren, kunnen we deze tot in detail afstemmen op de prefabricage en de montage op locatie.’

Vervolgens worden de modules op de bouwplaats in elkaar gezet. De Windt: ‘Dit is nauwkeurig vakwerk, waarvoor we een gedetailleerd plan opstellen. En daar is het resultaat dan ook naar: korte doorlooptijden, een efficiënt proces en een kortere bouwtijd.’

Veel ervaring
Van Dillen heeft veel ervaring met het bouwen en renoveren van scholen. Zij kennen daardoor de dynamiek en de uitdagingen die hierbij ontstaan.

‘Het belang van scholen is dat ze het liefst zonder te veel afleiding en onrust verder kunnen met het geven van lessen’, aldus De Windt.

‘Om dit in goede banen te leiden, werken wij met ervaren bouwteams. Zij zorgen ervoor dat de houten elementen en modules straks in korte tijd worden aangeleverd op de bouwplaats in Utrecht.’

Zo ontstaat een beter bouwproces dat beter is voor het milieu én voor de omgeving. Ook omdat dit een manier van bouwen is die het aantal bewegingen op de bouwplaats flink verkleint.

Duurzaam en circulair
Zo realiseert Van Dillen in Utrecht een duurzaam en circulair project, in proces én resultaat. Alles op basis van een doordacht systeem voor effectieve houtbouw.

De Windt: ‘Zelfs als de school er straks staat, is alles nog mogelijk. Een toekomstig bestuur kan er bijvoorbeeld voor kiezen om het gebouw aan te passen of zelfs te hergebruiken. Het wordt echt een school voor de toekomst.’